Bir hayvanın helâl olması için şer’i kesime uygun boğazlanması gerekir ve bu kesim öncesi besmele çekilmesini içerir. Kur’ân-ı Kerim’de yedi farklı âyet-i kerimede besmele çekilmesi emredilir. En’âm sûresinde, “Allah’ın âyetlerini tasdik ediyorsanız, kesilirken üzerine Allah’ın adı anılmış olan hayvanların etini yiyin” (el-En’âm, 6/118) ve “Üzerine Allah’ın adı anılmadan kesilen hayvanlardan yemeyin. Şüphesiz bu, fısktır (günahtır, yoldan çıkmadır)” (el-En’âm, 6/121) âyetleriyle mü’minlere besmeleyle kesilmiş hayvanları yemeleri emredilirken, besmelesiz kesilen hayvanların yenmesi yasaklanır.
Hanefi, Mâliki ve Hanbeli mezhepleri kesim öncesi besmele çekilmesini farz olarak görürken, Şafiiler bunun müekked sünnet olduğunu belirtirler. Bu durumda üç mezhebe göre besmelesiz kesilen hayvan murdar hâle gelir ve onun etini yemek haram olur. Hanefi ve Maliki mezheplerine göre unutma durumu bundan istisna edilmiştir. Zira Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah, ümmetimden yanılma, unutma ve yapmaya zorlandıkları şeyin hükmünü kaldırmıştır” (Buhari, hudud 22). Şafiiler ise besmelenin kasten terkini haram değil mekruh olarak değerlendirirler. Ancak, kasten besmele çekilmeden kesilen hayvanın etinin haram olduğuna dair sahabenin icma ettiği ifade edilmiştir (Serahsî, el-Mebsût, 11/236).
Bu delillerden yola çıkan fakihler de konuyu farklı boyutlarıyla ele almışlardır. Kesim öncesi Allah’ın adının zikredilmesi taabbudî bir hüküm olup, tevhid düşüncesini muhafaza etme ve Allah’ın izniyle hayvanların ruhunu alma gibi hikmetler içerir. Nitekim Şah Veliyyullah ed-Dihlevî, hayvan kesilirken besmele çekmenin hikmetini şu şekilde izah etmiştir: “Hikmet-i ilahi, aynen bizler gibi hayat taşıyan bu hayvanları, bizim için helâl kılmış ve onları istifademize sunmuş, emrimize âmâde kılmıştır. Bu durum, onların canlarının çıkarılması anında böyle bir nimetten gaflet içinde bulunmamamızı gerektirmiştir. Bu ise nimetin sahibi Allah’ın adının onlar üzerine anılması ile olacaktır” (İslâm Düşünce Rehberi, 2/453-454).
Sonuç olarak, kesim öncesi besmele çekmek, çok sayıda âyet ve hadisin kesin emri olup, cumhur-u fukaha tarafından da farz görülmüştür. Her ne kadar İmam Şafiî besmele çekmenin farz değil sünnet-i müekkede olduğunu söylese de el-Ümm isimli eserinde besmelenin kasten terk edilmesini hoş görmediğini ifade ederken, başka bir yerde ise önemsemediği için (istihfâfen) besmeleyi terk eden kimsenin kestiğinin yenilmeyeceğini söylemiştir (el-Ümm, 2/254). Dolayısıyla İmam Şafiî’nin, hayvanı keserken besmele çekilmesini gerekli görmediği şeklindeki yaygın kanaat doğru değildir. Ayrıca İmam Şafiî’nin arkasına saklanarak Müslümanların bu konudaki dinî hassasiyetlerinin azalmasına sebep olmanın da isabetli bir yaklaşım olmadığı ortadadır.